Origami

Japonca "ori" (katlamak) ve "gami" (kâğıt) sözcüklerinin birleşiminden meydana gelmiş olup kâğıt katlama sanatına verilen addır. İsmi Japonca olsa da Çin kaynaklı bir sanat olduğunu iddia eden kaynaklar da vardır. Genellikle kare kâğıt parçalarını kesmeden ve yapıştırıcı kullanmadan, sadece katlayarak, çeşitli canlı ve cansız figürler oluşturarak yapılmakla birlikte, dikdörtgen kâğıtlardan, hatta kâğıt paralardan yapılan modeller de oldukça fazladır. Kesme işleminin de kullanıldığı türe Krigami denir.




Tarihçe
Origaminin kökeni hakkında çok farklı fikirler bulunmaktadır. İlk olarak Japonya'da doğduğu düşünülse de başta Çin olmak üzere Almanya, İtalya ve İspanya'da da kağıt kaplama sanatları görülmüştür. Ancak bunlar köken hakkında hiçbir ipucu vermemektedir.
Çin'de Sung Hanedanı (905-1025) zamanında kağıt katlamaların cenazelerde yakılmak üzere yapıldığı bilinmektedir. Bunlar genel olarak hayvan, çiçek, tekne ve şapka gibi şekillerdir.
Avrupa'da İse en erken 1490'da kağıt katlama sanatı ile oluşturulmuş bir tekne olduğu bilinmektedir. fakat bununda İpek Yolu aracılığı ile öğrenildiği düşünülmektedir.
Japonya'da en erken kesin kanıt 1680 yılında İhara Saikaku tarafından kağı kelebekler hakkında okunan bir şiirdir. Kağıt katlama ile yapılan kağıt kelebekler Heian Dönemi'nden (794-1185) beri Şintoist Düğünlerinin bir parçası olduğu düşünülmektedir. 
1900'lü yılların başlarında, Akira Yoshizawa , Kosho Uchiyama  ve arkadaşları özgün origami çalışmalarını kayıt etmeye başladılar. Akira Yoshizawa bir dizi yenilikler (ıslak katlama gibi) ve Yoshizawa-Randlett (diyagram sistemi gibi) çalışmaları origami için rönesans değeri taşıdı. 1980 den sonra eğitimler sayesinde origami sanatı çok büyük değişimlere uğradı.

Çeşitleri
Origami klasik origami ve parçalı origami olmak üzere iki çeşittir. Klasik origami genellikle tek parça kâğıttan yapılır. Çok fazla olmasa da iki veya üç parçanın kullanıldığı klasik origamiyle çeşitli hayvan veya eşya figürleri yapılır. Modüler origami olarak da adlandırılan parçalı origami birbirinin benzeri parçaların birleştirilmesiyle oluşturulur ve hayvan veya eşya gibi somut figürlerden çok, üç boyutlu geometrik figürlerin yapılmasında kullanılır. Parça sayısında bir sınır olmayan parçalı origami tak-çıkar oyuncaklarına benzer ve aynı parçalar kullanılarak birçok değişik figür üretilebilir. Origamide genel olarak kare şeklinde kâğıt kullanılsa da kâğıdın şeklinde bir sınırlama yoktur. Günümüzde origaminin birçok değişik türleri ortaya çıkmıştır. Mimari origami, pop-up origami, krigami (kâğıt kesme sanatı) bunlara örnek verilebilir. Modern origami olarak da adlandırılan bu tür origami türlerinde yapıştırma ve kesme serbest bırakılmıştır. Origamiyi kirigamiden ayıran özelliği; kirigaminin simetrik, origaminin ise şekil yapma biçimlendirme sanatı olmasıdır. Origami dünyaca ünlü bir sanattır. Origaminin birçok kullanım alanı vardır.

( kirigami çeşidi )

Kültür
Turna kuşu, Japon kültüründe önemli bir yere sahiptir. Aynı önem origami turna için de geçerlidir. 1.000 adet turna kuşu yapanın uzun ve iyi bir yaşam süreceğine inanılır. Turna kuşunun günümüzde popüler olmasının nedeni Sadako Sasaki isimli 11 yaşındaki bir kız çocuğudur. 2. Dünya Savaşı sırasında Hiroşima'ya atılan nükleer bomba nedeniyle Lösemi hastası olan bu küçük kız, iyileşme umuduyla turna kuşu yapmaya başlar. Ama 664. turnasını bitirdikten sonra hayata veda eder. Onun anısına bombanın atılışın her yıl dönümü 6 Ağustos'ta Japonya ve dünyadan çocuklar evrensel barış adına turna kuşu yapıp, Sadako'nun Hiroşima'daki anıtına gönderirler.

( kusudama örneği )

Modüler Origami
Modüler Origami belli sayıda benzer parçaları bir araya koyarak, bütün bir model yapılmasıdır. Normal de parçalar basittir; ama birlikte oluşturdukları form göz alıcıdır. Kusudama gibi çoğu modüler origami dekoratif küre biçimli modellerdir. Kusudama iplik ve yapıştırıcı gibi malzemelere de izin verir. Çin kağıt katlama stili 3 boyutlu modellerden oluşur ve çok sayıda parçanın bir araya gelmesiyle oluşan ayrıntılı modellerdir. Bazen kağıt para modül yapımında kullanılır. Bu stil Amerika'da yaşayan Çinli göçmenler tarafından geliştirilmiştir ve "Golden Venture" olarak adlandırılır.